ارزیابی ویژگی های نونهالی در گز روغن (moringa peregrine (forssk.) fiori) با بررسی روابط بین صفات رویشی گیاه

گز روغن (moringa peregrina (forssk.) fiori) یکی از گونه های مغفول از جنس مورینگاست که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور ما رویش دارد. این تحقیق با مطالعه ویژگی های نونهالی در 310 نهال گز روغن در پی بررسی روابط علت و معلولی این صفات و تأثیر احتمالی آنها بر قدرت رویش نهال، انجام گردید. ازاین رو با جمع آوری بذر از روی 21 تک پایه این گونه از عرصه های جنوبی کشور تعداد زیادی نهال از هر پایه تولید شده و در شرایط گلخانه نگهداری شدند و پس از رشد و استقرار اولیه از برخی از ویژگی های رویشی نهال های استقرار یافته یادداشت برداری گردید. داده ها در قالب طرح آماری کامل تصادفی تجزیه واریانس شدند تا اختلاف بین پایه های مادری ارزیابی گردد. با تأیید اختلافات معنی دار بین پایه های بذرگیری شده، کلیه همبستگی های دوگانه بین صفات تخمین زده شد. با انتخاب صفاتی که در مدل رگرسیون چندگانه قرار گرفتند تجزیه علّیت انجام شد تا روابط مستقیم و غیرمستقیم صفات منتخب به عنوان صفات مستقل با ارتفاع گیاه، به عنوان صفت وابسته بررسی شود. از تجزیه به مؤلفه های اصلی نیز در جهت ارزیابی ارتباط ویژگی های رویشی مورد نظر استفاده شد. برای دسته بندی و سنجش قرابت پایه های بذرگیری شده، مؤلفه های اول و دوم حاصل از تجزیه به مؤلفه های اصلی در مقابل هم پلات شدند و نتیجه آن با نتیجه حاصل از تجزیه کلاستر مقایسه شد. همه صفات با ارتفاع، حداقل در سطح 1% همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. تجزیه اثرهای همبستگی دوگانه به اثرهای مستقیم و غیرمستقیم نشان داد که برخی از صفاتی که همبستگی مستقیم و مثبت با ارتفاع نهال دارند به صورت غیرمستقیم و از طریق سایر صفات بر ارتفاع نهال اثر منفی می گذارند. همینطور صفاتی نظیر عرض برگچه که همبستگی دوگانه مثبت با ارتفاع نهال نشان داد، دارای اثر مستقیم منفی بر این صفت بود.